COVİD-19 ATİPİK PNÖMONİSİNİN TANI VE TAKİBİNDE HASTA BAŞI MOBİL EL AKCİĞER ULTRASONOGRAFİ İNCELEMESİNİN ROLÜ
Günümüzde klinisyenlerin de Ultrasonografiyi yaygın olarak kullanımı, tecrübe ve bilgi birikimiyle birlikte artık Mobil El Ultrasonografi cihazlarıyla akciğer incelemesi kanıta dayalı bir görüntüleme yöntemi olarak steteskopun yerini almıştır.(1) Tüm dünyada bu tanı ve takip yöntemi Radyoloji uzmanları, Acil hekimleri, Aile hekimleri, Pediatristler, Göğüs hastalıkları uzmanları ve Yoğun Bakım hekimleri tarafından evde bakım hizmetlerinde, poliklinik ortamında, acil ünitelerinde, yoğun bakımlarda hasta başında çok etkin bir şekilde kullanılmaya başlanmıştır.(2)
COVİD-19 pandemisinde Hasta başı Mobil/ El Ultrasonografisi incelemesinin avantajları ve yeri:
-Evde ve hastane öncesi dönemde semptomatik hastaların triyajı (pnömoni / pnömoni dışı).
-Acil Servis ortamında tanısal şüphe ve farkındalık.
-Acil Servis koşullarında pnömonili olguların spesifik paternlerini temel alarak monitorizasyonu ve konsolidasyon aşamasına doğru ilerlemenin değerlendirilmesi yoluyla prognostik sınıflandırma yapılması ve izlenmesi.
-YBÜ hastalarının izlemine katkısı nedeniyle ventilasyon ve sütten kesme ile ilgili tedavi yönetimine katkısı.
– X ışını barındırmaması nedeniyle BT tetkikinin aksine tekrarlanabilmesinde sakınca olmaması
-Yoğun bakım hastaları, çocuklar ve hamilelerde zorunlu tek tanı ve takip yöntemi olması
– ARDS (akut solunum yetmezliği sendromu) da izlenen Akciğer patolojilerinin hasta başında tanı ve takibi.
-Tedavinin (antiviral veya diğerleri) etkisinin izlenmesi.
-Hasta sınıflandırması sırasında Covid-19’a maruz kalan sağlık profesyonellerinin sayısının azaltılması (doğrudan hastanın yatağında objektif bir tıbbi muayene ve görüntüleme araştırması yapmak için tek bir klinisyen gerekli olacaktır) (3)
COVİD-19 Akciğer tutulumuna bağlı periferik interstisyel viral pnömonilerin Ultrasonografi bulguları çok karakteristiktir:
- Plevral çizgi düzensizliği ile birlikte plevral çizgi kalınlaşması;
- Fokal, multifokal ve konfluent dahil çeşitli paternlerde B çizgileri;
- Çok küçük, translobar olmayan ve nadiren mobil hava bronkogramlı translobar dahil olmak üzere çeşitli paternlerde konsolidasyonlar;
- İyileşme aşamasında A çizgilerinin görünümü;
Sezgin ve arkadaşlarının yaptığı bir araştırmada Hasta başı Akciğer Ultrasonografisinin pnömoni tanısındaki sensitivite and spesifisitesinin sırasıyla 98.0% and 95.8% olduğu gösterilmiştir.(5)
COVİD-19 pandemisinde Hasta başında Mobil El Akciğer Ultrasonografisinin kullanım algoritması:
Mobil Akciğer US incelemesi öncesinde hamile hastalar dışında algoritmik olarak mutlaka Akciğer grafisi çekilerek yola devam edilmelidir. Akciğer grafisiyle hastada periferik lezyon olduğu görüldükten sonra yola Akciğer US ile devam edilir. Ayrıca Covid-19 pnömonili hastaların ilk başvurularında Akciğer BT’lerinde lezyonların zaten karakteristik olarak periferik yerleşimli olması bu hastaların hasta başı Akciğer Ultrasonografisi ile takibine karar verilmesini sağlar. Bu da BT ünitelerindeki gereksiz hasta yükünü ve viral bulaş riskini azaltan önemli bir faktördür. Diğer yandan Mobil US ile doğrudan hastanın yatağında objektif bir tıbbi muayene ve görüntüleme araştırması yapmak için aynı ve tek bir klinisyen gerekli olacaktır. (1,2)
Sonuç olarak; Covid-19 pandemisinin sağlık sistemimizi ne kadar zorlayacağını öngöremediğimiz bu günlerde özellikle acil birimlerinde, yoğun bakım hastalarında, çocuklarda ve hamilelerdeki viral interstisyel pnömonilerde olmak üzere hasta başında kullanılabilmesi, aynı tek bir klinisyen tarafından yapılabilmesi, X-ışını barındırmaması nedeniyle güvenlikle tekrarlanabilmesi, BT ünitelerindeki gereksiz yükün ve bulaş riskinin azaltılması, tanı ve takipteki yüksek tanı değeri nedeniyle Akciğer Mobil El Ultrasonografisi kullanımı kritik öneme sahiptir.
Kaynaklar:
- Is lung ultrasound the stethoscope of the new millennium? Definitely yes!
Roberto Copetti. Acta Medica Academica 2016;45(1):80-81
- Current Concepts. Point-of-Care Ultrasonography
Christopher L. Moore, M.D., and Joshua A. Copel, M.D. N Engl J Med 2011;364:749-57.
- Is there a role for lung ultrasound during the COVID-19 pandemic?
Gino Soldati, Andrea Smargiassi, Riccardo Inchingolo, Danilo Buonsenso, Tiziano Perrone, Domenica Federica Briganti, Stefano Perlini, Elena Torri, Alberto Mariani, Elisa Eleonora Mossolani, Francesco Tursi, Federico Mento, and Libertario Demi. J Ultrasound Med. 2020 Mar 20. doi: 10.1002/jum.15284
4. Findings of lung ultrasonography of novel corona virus pneumonia during the 2019–2020 epidemic. Qian-Yi Peng, Xiao-Ting Wang, Li-Na Zhang. Intensive Care Med. 2020 Mar 12 : 1–2.
5. Diagnostic Value of Bedside Lung Ultrasonography in Pneumonia. CanbaharSezgin,MugeGunalp,SinanGenc,NurdanAcar,EvrenUstuner,Ahmet BurakOguz,Ayca KocaTanriverdi,ArdaDemirkan,OnurPolat. Ultrasound in Medicine & Biology Volume 46, Issue 5, May 2020, Pages 1189-1196.